5 nhà Vật lý đạt giải Nobel hội ngộ tại Bình Định

Các nhà Vật lý đoạt giải Nobel chiều nay đã hội ngộ cùng với hơn 200 nhà khoa học đến từ 30 quốc gia và vùng lãnh thổ tại Bình Định để tham gia chuỗi hoạt động "Gặp gỡ Việt Nam lần thứ 9".
Các nhà vật lý này gồm giáo sư người Mỹ là Jack Steinberger (Nobel Vật lý năm 1988), David Gross (Nobel Vật lý năm 2004), Georges Smoot (Nobel Vật lý năm 2006), Sheldon Glashow (Nobel Vật lý năm 1979). Ngoài ra có Giáo sư Rolf Heuer, Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu (CERN), nơi đã khám phá ra hạt boson Higgs và Giáo sư Ngô Bảo Châu, người đạt giải thưởng Fields - được xem là giải "Nobel Toán học" năm 2010, cũng có mặt tại Bình Định trong chiều nay. 




GS Klitzing, nhà Vật lý người Đức đạt giải Nobel năm 1985 đến Bình Định tham dự sự kiện Tuần lễ khoa học "Gặp gỡ Việt Nam lần thứ 9" ngày 4/8. Ảnh: Trí Tín.


GS người Mỹ gốc Do Thái Jack Steinberger, 92 tuổi.  Ông được trao giải Nobel Vật lý năm 1988 do “Phương pháp chùm neutrino và chứng minh về cấu trúc bộ đôi (doublet) của các lepton thông qua phát minh neutrino muon” tại Trung tâm Nghiên cứu hạt nhân Châu Âu (CERN). Năm 1934, ông đến New York, theo học Trường trung cao Trier Township rồi học 2 năm ngành hóa ở Viện Công nghệ Armuour (nay là Viện Công nghệ Illinois). Năm 1942, tốt nghiệp Đại học Chicago ngành hóa, Jack Steinberger nhập ngũ và được gửi đến phòng thí nghiệm phóng xạ của MIT sau một khóa đào tạo đặc biệt về lý thuyết sóng điện từ do quân đội Mỹ tổ chức.

Sau Chiến tranh thế giới thứ II, trở về Đại học Chicago, được làm việc bên cạnh các nhà khoa học bậc thầy như Enrrico Fermi, W. Zachariasen, Edward Teller, Gregor Wentzel, ông khám phá muon (một dạng hạt sơ cấp) của tia vũ trụ. Kết quả nghiên cứu của ông tạo cơ sở thực nghiệm cho khái niệm tương tác yếu.

GS David J.Gross, giải Nobel Vật lý năm 2004 cho “Khám phá hiện tượng tiệm cận tự do trong lý thuyết tương tác mạnh”. Gross sinh năm 1941 ở Israel, nhận bằng cử nhân và thạc sĩ tại Đại học Hebrew Jerusalem năm 1962. 4 năm sau, ở Đại học California (Mỹ), ông lấy bằng tiến sĩ vật lý dưới sự hướng dẫn của GS Geoffrey Chew. Năm 1973, cùng các sinh viên đầu tiên của mình ở Đại học Princeton, Gross phát hiện ra hiện tượng tiệm cận tự do: Các quark (một hạt cơ bản sơ cấp và là một thành phần cơ bản của vật chất) gần nhau hơn thì tương tác mạnh giữa chúng sẽ nhỏ hơn. Khi các quark ở rất gần nhau, lực tương tác hạt nhân giữa chúng trở nên quá nhỏ khiến chúng hành xử như những hạt tự do.

GS Georges Smoot, giải Nobel Vật lý 2006 sinh ra tại Yukon, Florida (Mỹ); tốt nghiệp phổ thông trung học ở Upper Arlington, Ohio năm 1962. Ông nhập môn ngành toán trước khi chuyển sang Viện Công nghệ Massachusetts - nơi ông nhận bằng cử nhân kép cả toán lẫn lý năm 1966 và nhận bằng tiến sĩ vật lý năm 1970.

Lĩnh vực Georges Smoot theo đuổi là vật lý thiên văn và vũ trụ học. Nghiên cứu đoạt giải thưởng Nobel giải Nobel vật lý đưa ra bằng chứng mới cho lý thuyết Big Bang, rằng vũ trụ sinh ra từ một vụ nổ lớn. Công trình hoàn thành nhờ sử dụng vệ tinh Cosmic Background Explorer (COBE) - mà theo đánh giá của Ủy ban Giải thưởng Nobel - là “điểm khởi đầu của vũ trụ học như một khoa học chính xác”. Giáo sư Smoot hiện làm việc ở khoa Vật lý, Đại học California, BerkeleyNăm 2003, ông được trao tặng Huân chương Einstein

Giáo sư Sheldon Lee Glashow, giải Nobel Vật lý năm 1979. Ông tốt nghiệp Trường Trung học khoa học Bronx năm 1950, nhận bằng cử nhân của Đại học Cornell năm 1954 và bằng tiến sĩ vật lý Đại học Harvard năm 1959. Giai đoạn 1962-1966, ông là Phó Giáo sư Đại học California, Berkeley. Ông gia nhập bộ môn Vật lý, Đại học Harvard và trở thành giáo sư năm 1966. Glashow còn tham gia giảng dạy và nghiên cứu tại nhiều trung tâm khoa học, giáo dục tên tuổi như CERN, Đại học Marseiles, MIT, Phòng thí nghiệm Brookhaven, Texas A&M, Đại học Houston, Đại học Boston.

Ông được Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển vinh danh năm 1979 “vì những đóng góp cho thống nhất tương tác điện yếu và dự đoán về dòng trung hòa yếu.”

Trước đó, ngày 4/8, Giáo sư S Klitzing, nhà vật lý người Đức được trao giải Nobel năm 1985 cho công trình phát hiện Hiệu ứng Hall lượng tử, là người đầu tiên trong 5 nhà khoa học đạt giải Nobel đến Việt Nam tham dự sự kiện lần này.

Năm 19 tuổi, ông Klitzing vào học vật lý ở trường Đại học Công nghệ Braunschweig và nhận bằng tốt nghiệp năm 1969. Sau đó ông không ngừng học tập, nghiên cứu ở Đại học Wurzburg. Năm 1972 ông hoàn thành luận án tiến sĩ. Klitzing làm việc ở phòng thí nghiệm từ trường Grenoble cho tới khi trở thành giáo sư của Đại học Kỹ thuật Munchen năm 1980. Từ 1985, ông là giám đốc Viện Nghiên cứu chất rắn Max Planck (Stuttgart). Trong khoa học vật lý, hằng số von Klitzing được đặt theo tên ông nhằm vinh danh công trình phát hiện hiệu ứng Hall.

Ngày nay, nghiên cứu của Klitzing tập trung vào đặc tính hệ thống điện tử kích thước thấp, điển hình trong các nhiệt độ thấp và trong các từ trường cao. Trong tuần khoa học "Gặp gỡ Việt Nam", cùng với giáo sư Seldon Glashow, Klitzing là diễn giả chính ở phiên khai mạc hội thảo “Các cửa sổ nhìn ra vũ trụ” vào ngày mai(12/8). Đây là buổi diễn thuyết về vai trò quan trọng của khoa học cơ bản trong việc tạo ra những bước tiến đột phá trong công nghệ, mang lại lợi ích khổng lồ cho loài người.

Theo kế hoạch, sáng 12/8, tại thành phố Quy Nhơn, Trung tâm Quốc tế gặp gỡ Khoa học và giáo dục liên ngành (ICISE) sẽ được khánh thành. Nhà bác học Rolf Heuer, giám đốc Trung tâm nghiên cứu hạt nhân châu Âu (CERN) và GS Jean-Loup Puget, giám đốc Chương trình nghiên cứu Planck sẽ trình bày những kết quả đặc sắc nhất về vật lý hạt và vật lý thiên văn trong năm vừa qua.

Trí Tín