Vũ khí hóa học Syria được 'mổ xẻ' như thế nào

Mẫu vật do các thanh sát viên Liên Hợp Quốc thu thập từ địa điểm bị cáo buộc tấn công hóa học ở Syria đang được các nhà khoa học phân tích tỉ mỉ trong các phòng thí nghiệm.


Thanh sát viên của Liên Hợp Quốc thu thập bằng chứng tại hiện trường để điều tra cáo buộc rằng chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học trong cuộc tấn công ngày 21/8. Ảnh: AFP.

Việc phân tích vũ khí hóa học ở Syria do Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) thực hiện dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc. Cựu nhân viên cấp cao của OPCW cho biết quá trình phân tích các mẫu vật thu được ở hiện trường có thể kéo dài 7-10 ngày.

"Mẫu vật do các thanh sát viên thu thập được ở Syria được đem đến phòng thí nghiệm của trung tâm OPCW, sau đó chuyển sang các phòng thí nghiệm được chỉ định khác trên thế giới. Kết luận phải có bằng chứng khoa học mạnh mẽ giúp xác định xem vũ khí hóa học đã được sử dụng hay chưa trong cuộc tấn công tại Ghouta, Syria", tiến sĩ Ralf Trapp nói với BBC.

Thanh sát viên của Liên Hợp Quốc thu thập mẫu đất, máu, nước tiểu và tóc của nhiều nạn nhân trong cuộc tấn công và mẫu mô từ các thi thể. Các mẫu được đánh số, chụp ảnh và chuyển tới phòng thí nghiệm trung tâm OPCW trong bình kín. Trong quá trình vận chuyển, các mẫu liên tục được kiểm tra chéo để đảm bảo không có sự nhầm lẫn và kết quả đưa ra là chính xác.

Mỗi mẫu được gửi tới 3 phòng thí nghiệm có đủ thẩm quyền thử nghiệm. Nếu có nhiều mẫu cần phân tích, chúng được chuyển sang nhiều phòng thí nghiệm khác để kiểm tra một cách độc lập.

Mỗi phòng thí nghiệm nhận được hai mẫu giả, một không chứa chất độc thần kinh sarin và một chứa chất độc thần kinh khác hoặc sản phẩm phân hủy của nó, từ đó cho phép OPCW đảm bảo độ chính xác của kết quả. Thời gian phân tích phụ thuộc vào số lượng mẫu và số lượng phòng thí nghiệm liên quan đến việc kiểm tra.

Ngoài ra, mỗi phòng thí nghiệm phải sử dụng hai phương pháp hoàn toàn khác nhau để phân tích. Sau đó phải tiến hành cuộc kiểm tra thứ ba để đánh giá tính chính xác của hai phương pháp trước đó. Quá trình này phải mất nhiều ngày để hoàn thành, các nhà nghiên cứu phải viết một báo cáo gửi lại cho OPCW sau khi kết hợp với nhiều cuộc phỏng vấn, đánh giá, báo cáo của thanh tra y tế.

Hơn 20 phòng thí nghiệm thực hiện quy trình này được đặt ở nhiều nước như Anh, Mỹ, Pháp và Trung Quốc.

Mục đích của Liên Hợp Quốc và OPCW nhằm để tìm hiểu sự thật về những gì đang xảy ra chứ không phải tìm ra thủ phạm. Tuy nhiên, theo ông Trapp, kết quả có thể làm sáng tỏ lý do vì sao nhiều nạn nhân không có những triệu chứng điển hình khi tiếp xúc với chất độc thần kinh sarin, ví dụ như sự thu hẹp đồng tử mắt và run rẩy, sau khi cuộc tấn công xảy ra.

"Tôi chắc chắn đó là một cuộc tấn công hóa học, nhưng tôi không chắc chắn 100% đó là sarin, hoặc sarin kém chất lượng", Ralf Trapp nói.

Lê Hùng