'Tương lai Việt Nam phụ thuộc vào đổi mới sáng tạo'

Bộ trưởng Nguyễn Quân đánh giá cao Chương trình hợp tác đổi mới sáng tạo Việt Nam - Phần Lan (IPP) trong thúc đẩy ứng dụng nghiên cứu khoa học và nhấn mạnh tương lai Việt Nam phụ thuộc nhiều vào hoạt động này.
Trong hai ngày 23-24/10 tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao Phần Lan cùng Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp tổ chức "Diễn đàn Đổi mới sáng tạo - từ chiến lược tới thực hiện". Diễn đàn là cầu nối để các nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học, doanh nghiệp hai nước xích lại gần nhau và hiểu nhau hơn. Từ đó mở ra các hợp tác trong tương lai giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp giữa hai nước, góp phần nâng cao sức mạnh cạnh tranh kinh tế của Việt Nam.




Sản phẩm Mobilerobot điều khiển qua mạng bằng smartphone. Chương trình IPP sẽ giúp các sản phẩm như thế này vào thực tế. Ảnh minh họa: IPP.


Tại diễn đàn, nhiều vấn đề được bàn luận như chiến lược đổi mới ở Phần Lan, thách thức với chính sách đổi mới của Việt Nam, quản lý của các chương trình quốc gia, các công cụ tài trợ đổi mới, thúc đẩy đổi mới trong khu vực; hợp tác giữa trường đại học - doanh nghiệp...

Bộ trưởng Nguyễn Quân đánh giá cao vai trò IPP trong đổi mới hoạt động sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang đi vào nước rút của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và đổi mới toàn diện hệ thống quản lý khoa học công nghệ.

Ông Quân cho biết, giai đoạn đầu (2009-2014), IPP đã được triển khai và đạt nhiều thành quả đáng khích lệ. Dự án đã thúc đẩy các nhà khoa học đưa ra nhiều kết quả nghiên cứu, doanh nghiệp kiên trì ứng dụng kết quả vào thực tế cũng như công nghệ mới được nhập khẩu; đồng thời dự án cũng thúc đẩy cơ quan nhà nước ban hành chính sách mới mang tính đổi mới, tạo điều kiện tốt cho doanh nghiệp và nhà khoa học.

"Các tiểu dự án của chương trình cho kết quả tốt, nhiều doanh nghiệp đã đổi mới được công nghệ, nhiều nhà khoa học đã đến được với doanh nghiệp và mang kết quả nghiên cứu của họ ứng dụng vào doanh nghiệp với kết quả khả quan", ông Quân nói thêm và dẫn chứng một số doanh nghiệp thành công  như Phích nước Rạng Đông, hay Công ty Sơn dầu Hải Phòng.

Bộ trưởng Quân cũng chỉ ra khó khăn của chương trình là nhận thức của giới quản lý và doanh nghiệp chưa thay đổi nhiều khi chưa coi vai trò quan trọng của khoa học công nghệ.

"Câu khẩu hiệu của chúng tôi không chỉ là Đổi mới sáng tạo mà là Đổi mới sáng tạo hay là chết, hay Đổi mới sáng tạo hay là phá sản" thể hiện tính quyết liệt ứng dụng khoa học vào kinh doanh. Vì vậy trong thời gian tới mong các nhà quản lý, khoa học cần dành sự quan tâm đặc biệt cho khoa học", ông Quân nói. 

"Tương lai của Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào hiệu quả của hoạt động đổi mới sáng tạo, làm sao để doanh nghiệp có khả năng tạo ra được những giải pháp mới bước vào thị trường", ông Quân nhấn mạnh.

Theo ông Quân, Việt Nam cần nhiều tri thức về khoa học, nghiên cứu và giáo dục để có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu các doanh nghiệp cần có trong xu thế toàn cầu hóa. "Để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, Việt Nam cần tập trung vào các doanh nghiệp có tính đổi mới sáng tạo hướng đến mục tiêu thành công trên trường quốc tế", ông Quân nói.

IPP là một trong những chương trình hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đầu tiên do chính phủ Phần Lan thực hiện trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo trên thế giới. Tại Việt Nam, IPP cũng là chương trình ODA đầu tiên thí điểm thực hiện hỗ trợ đối với hoạt động phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Chương trình là nỗ lực của hai nước nhằm thúc đẩy sự phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia ở Việt Nam, góp phần đưa mục tiêu của Việt Nam là cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 với nền kinh tế trí thức và hệ thống đổi mới quốc gia hỗ trợ tích vực cho phát triển kinh tế xã hội. IPP còn giúp tăng hiệu quả mối liên hệ ba nhà: nhà nghiên cứu- nhà doanh nghiệp - nhà quản lý; thúc đẩy sáng tạo đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp.

Sau khi kết thúc giai đoạn 1, giai đoạn 2 của IPP bắt đầu từ 2014 đến 2018 với kinh phí dự kiến khoảng 10 triệu euro.

Theo ông Trần Quốc Thắng, giám đốc chương trình IPP, giai đoạn 1 với ngân sách hoạt động trên 7 triệu euro, trong đó 89% do Phần Lan tài trợ, chương trình IPP đã và đang hỗ trợ hơn 60 dự án trong 4 hợp phần là phát triển năng lực thế chế, xây dựng năng lực đổi mới sáng tạo; hỗ trợ các sáng kiến dự án đổi mới của doanh nghiệp; hợp tác Việt Nam - Phần Lan.

Theo đánh giá của các chuyên gia, tham gia IPP, các doanh nghiệp vừa được hỗ trợ tài chính, hỗ trợ công nghệ thông qua trao đổi chuyển gia, xây dựng tiểu dự án. Từ đó, doanh nghiệp Việt Nam sẽ xác định được hướng đi, sản phẩm cần tạo ra, tạo thị trường tiêu thụ, có doanh thu và phát triển ngày càng vững chắc.

Hương Thu